Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.
Tip 01: Scan je downloads
Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10
Zelfs wanneer je software uit een ogenschijnlijk betrouwbare bron downloadt, kan het gebeuren dat het installatiebestand ongewenste narigheid bevat. Om dat buiten de deur te houden, hebben we natuurlijk allemaal een virusscanner draaien. Helaas is geen enkele scanner volmaakt en dus zouden we er liever meerdere tegelijk gebruiken. En dat is (los van de kosten) dan weer geen goed idee, want die bijten elkaar. Ieder nummer weer wijzen we je erop dat je een bestand kunt laten scannen door de dienst VirusTotal, waarmee je tientallen scanners op een bestand kunt loslaten. Tenminste, wanneer dat kleiner is dan 64 MB. Maar ja, da’s wel een gedoe: iedere keer een net gedownload bestand weer uploaden bij die site. Dat kan makkelijker en wel met Winja. Winja nestelt zich in het contextmenu van Windows en daardoor kun je eenvoudig vanuit Verkenner kiezen voor
Scan With Winja. Het bestand wordt nu automatisch naar VirusTotal gestuurd en even later verschijnt de samenvatting van het scanrapport. Staat de teller op 0 dan is alles goed. Is er veel gevonden, dan gooi je de download snel weg. Bij een paar gevonden items rechtsklik je in Winja op de bestandsnaam en kies je
Open Reportom te zien of dat zorgelijk is.
Tip 02: Kleintje foto
Geschikt voor: elk systeem
Wie serieus aan de slag wil met fotobewerking, heeft de keus aan meerdere fantastische programma’s, zowel gratis als betaald. Stuk voor stuk vergen die de nodige studie om er het maximale uit te halen. Daarmee vallen ze haast vanzelf af voor mensen die hooguit zo nu en dan een foto willen oplappen. Gelukkig is er in de categorie ‘snel en simpel’ ook genoeg keus. Een hele aardige optie vormt Polarr, een online-toepassing die de belangrijkste bewerkingsfuncties gratis biedt. Zo kun je alle gangbare kleur- en lichtcorrecties uitvoeren, zelfs met professionele curven, en zijn er wat filters. In tegenstelling tot sommige online-concurrenten kun je bij Polarr behoorlijk grote foto’s uploaden. Wie eenmaal de smaak te pakken heeft, kan de toepassing desgewenst tegen betaling uitbreiden (maar dan kun je natuurlijk ook overstappen op uitgebreidere gratis software).
Een aardige bijkomstigheid van Polarr is dat de toepassing niet alleen in de browser beschikbaar is, je kunt hem ook downloaden voor Windows, macOS, ChromeOS en Linux én er is een iOS- en Android-app!
Tip 03: Beter verwijderen
Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8(.1), 10
Deze rubriek is natuurlijk bedoeld voor het verwerven van leuke, nuttige of interessante software, maar soms wil je ook wel weer eens af van een programma. De meeste software biedt daarvoor een uninstaller en anders kun je het centraal regelen via het Windows-onderdeel
Apps. Bij beide mogelijkheden blijft de kans helaas aanwezig dat er zaken achterblijven omdat de verwijderprogramma’s maar al te vaak mappen of registerverwijzingen over het hoofd zien. Er bestaan dan ook speciale programma’s voor software-verwijdering, zoals Geek Uninstaller. Geek Uninstaller voert eerst het reguliere verwijderprogramma uit dat bij een toepassing hoort en scant vervolgens het systeem op achtergebleven mappen of registerverwijzingen. Dat gebeurt razendsnel en maar al te vaak vindt Geek nog iets. Als er geen reguliere verwijderaar beschikbaar is, biedt Geek in zijn contextmenu
Geforceerd Verwijderen en je kunt het programma ook gebruiken om verweesde vermeldingen uit de lijst te wissen (
Vermelding Verwijderen). En je kunt vanuit Geek gelijk de installatiemap, registersleutel of website van de maker te bezoeken. Prettige bijkomstigheid: het programma is portable én in het Nederlands.
Tip 04: Niet te warm
Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10
Het Amerikaanse NZXT is bekend als leverancier van geavanceerde koelers, fraaie systeemkasten en meer van dat soort moois. Wie geld investeert in dat soort producten wil vaak ook zijn systeem nauwkeurig in de gaten kunnen houden en om die reden maakte de fabrikant het programma Cam. Het aardige van Cam is dat je het ook kunt gebruiken wanneer je pc niet één component van NZXT bevat.
Cam is in zijn eenvoudigste vorm een monitorprogramma dat een snelle blik biedt op de temperatuur van de gpu en cpu, vrij geheugen en nog zo wat zaken. Maximaliseer je het venster, dan schakelt Cam over naar een meer professionele modus met een veel gedetailleerder overzicht. Hierin vind je bijvoorbeeld de temperatuur per processorkern, gegevens van allerlei moederbordsensoren en grafieken van gpu-temperatuur, netwerkgebruik en beeldjes per seconde in de laatst gespeelde game. Vooral die temperatuurgrafiek is handig, want grafisch intensieve games willen je kaart nog wel eens flink opstoken. Om dat in de gaten te houden is er zelfs een handige overlay-modus die informatie binnen een game kan laten zien.
Tip 05: Zoek ruimtevreters
Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10
Met die grote harde schijven van tegenwoordig maken we ons nog maar zelden zorgen om ruimtegebrek, maar als er één ijzeren computerwet is, dan is het wel: zelfs de grootste schijf loopt een keer vol. Er zijn heel wat (gratis) programma’s die je kunnen vertellen welke bestanden en mappen de meeste ruimte opslokken maar er is er niet één zo fijn als Xinorbis. Deze tool is er in een gratis versie en een betaalversie, waarbij die laatste extra functies biedt zoals het vinden van dubbele bestanden. Wij nemen genoegen met de gratis versie en die biedt al genoeg om vrolijk van te worden. Na een razendsnelle scan toont het programma een samenvatting van zijn bevindingen waarin je bijvoorbeeld ziet hoeveel ruimte wordt ingenomen door films, hoeveel door muziek enzovoort. Via
Mapeigenschappen krijg je een nog veel beter inzicht en kun je opvragen hoeveel bestanden in elke categorie zijn gevonden en hoeveel ruimte ze precies opslokken. Dat kan zelfs met nog meer criteria (bijvoorbeeld op extensie) en Xinorbis biedt ook nog een top 101 in de categorieën grootste en kleinste.
Xinorbis is overigens ook beschikbaar als portable versie.
Tip 06: Beter rekenen
Geschikt voor: Windows, macOS, iOS, Android
Op de rekenmachine van Windows valt weinig aan te merken en concurrerende (mobiele) besturingssystemen bieden doorgaans dergelijke functionaliteit ook of er is een groot assortiment aan apps voor dat doel beschikbaar. Veel rekenmachines haken echter af als er ook een grafiekje gemaakt moet worden en als het aankomt op interactie geven ze al helemaal niet thuis. Maar niet getreurd: met de fraaie Desmos Graphing Calculator (ook beschikbaar als iOS- en Android-app) kan iedereen gewoon in elke hedendaagse browser aan de slag want het moois is gemaakt in html5.
In zijn eenvoudigste vorm is Desmos een alledaagse (wetenschappelijke) calculator waarin je gewone berekeningen kunt maken inclusief de vertrouwde exponentiële, logaritmische, goniometrische en statistische functies. Daar begint het echter pas. In Desmos kun je gemakkelijk functies invoeren van de vorm y=f(x) en daarvan wordt vervolgens de grafiek getoond. Die functies mogen echter ook parameters bevatten (bijvoorbeeld y=ax) waarbij je aan de parameter a een schuifregelaar kunt koppelen. Zo maak je grafieken waarmee je interactief kunt spelen. Voor de meeste mensen houdt het hier wel op, maar wie echt behoefte heeft aan zwaar wiskundig geschut kan nog dieper graven.
Tip 07: Alles voor images
Geschikt voor: Windows XP, 7, 8(.1), 10
We doen steeds minder met fysieke cd-, dvd- en blu-ray-schijfjes, maar toch zijn ze nog lang niet uit ons leven verdwenen. De meeste mensen hebben nog een flinke collectie van die dingen in huis. Wil je langzaam je verzameling schijfjes digitaliseren of wil je voor veiligheidsdoeleinden een back-up maken, dan ligt het voor de hand om er een image-bestand van te maken. Zo’n bestand – vaak in iso-formaat – heeft als voordeel dat je het met speciale software (zoals Virtual CloneDrive) kunt openen alsof het een schijfje is dat je in de speler stopt. Sterker nog: dergelijke software biedt vaak een groot aantal virtuele stations, zodat je meerdere image-bestanden tegelijk open kunt hebben. Blijft alleen de vraag hoe je image-bestanden maakt? Dat gaat uitstekend met ISO Workshop. Dat programma stelt je niet alleen in staat om iso-bestanden te maken van schijfjes of mappen, maar ook om ze vanuit andere formaten (zoals bin, nrg of img) te converteren, om er bestanden uit te kopiëren of om ze te branden op een fysiek schijfje.
Tip 08: Meer Taakbeheer
Geschikt voor: Windows XP, 7, 8(.1), 10
Het onderdeel Taakbeheer van Windows voldoet voor veel gebruikers uitstekend, áls ze het al ooit gebruiken dan hooguit om een vastgelopen programma te sluiten. Voor nieuwsgierige computeraars is Taakbeheer echter een rijke bron van informatie waarmee ze zicht houden op het wel en wee van de pc.
Er zijn voor Taakbeheer volop alternatieven die het Windows-onderdeel niet per se hoeven te vervangen, maar wel mooi kunnen aanvullen. Een daarvan is AnVir Task Manager Free. Dit programma plaatst na installatie een aantal pictogrammen in het Systeemvak (maximaal vijf) die in één oogopslag informatie tonen over geheugengebruik, schijfstatus, netwerkverkeer, cpu-belasting en voor laptops batterijstatus. Daarnaast houden ze temperaturen bij. Dat is echter nog maar het begin. Dubbelklik je op een van die pictogrammen, dan opent het echte taakbeheer-onderdeel en dat is zeer uitgebreid. Zo kun je niet alleen à la Windows-Taakbeheer vastgelopen processen stoppen of onderdelen uit de opstartlijst verwijderen, maar ook diepgravende informatie opvragen over gebruikte dll-bestanden, brongebruik (cpu-tijd, lees- en schrijfoperaties, en dergelijke) en nog veel meer. Ook kun je vanuit AnVir snel informatie over processen opvragen bij Google.
Tip 09: Superieure mediaspeler
Geschikt voor: Windows XP, 7, 8(.1), 10
Hoeveel mensen zouden de standaard mediaspeler (Films en TV in Windows 10) van Windows bewust gebruiken? O, het onderdeel speelt video’s keurig af, tenminste als het een niet al te exotisch formaat is, maar minimalistisch is het allemaal wel. Het is dan ook niet vreemd dat veel mensen voor een alternatief kiezen. VLC is een zeer populaire en uiterst betrouwbare optie, maar stiekem is Daum PotPlayer toch nog mooier. Deze speler kan uiteraard uit de voeten met een enorm aantal audio- en videoformaten (waaronder ook 4k, hdr en 360 graden) maar blinkt vooral uit in flexibiliteit en een enorme hoeveelheid aanvullende functies voor de liefhebber.
Om te beginnen met dat eerste: je kunt PotPlayer helemaal naar je hand zetten, zowel qua uiterlijk als qua bediening en werking. Als het gaat om aanvullende functies kent PotPlayer geen gelijken. Zo biedt PotPlayer een groot aantal gereedschappen om video’s te vervormen, wat handig is wanneer de beeldverhouding van het filmpje niet kloppend te krijgen is met die van de beeldschermresolutie. Ook kun je met PotPlayer video’s live te lijf met allerlei filters en effecten, bijvoorbeeld om beeld te roteren, te spiegelen of te verscherpen. En dat alles is nog maar het topje van de ijsberg van wat de tool kan!
Tip 10: Lezen, lezen, lezen
Geschikt voor: Android
Windows of MacOS? Android of iOS? Het zijn van die klassieke twistpunten waar mensen zich buitengewoon over kunnen opwinden. In die zelfde categorie past de vraag ‘e-reader of tablet?’. Voor allebei valt wel wat te zeggen, bijvoorbeeld dat veel e-readers geen verlicht scherm hebben en daardoor prettiger zijn voor gebruik op het strand of buiten in de tuin. Anderzijds zijn e-readers vooralsnog hopeloos als het gaat om graphics, dus lees je (ook) boeken die meer dan alleen tekst bevatten, dan verdient het scherm van een tablet verreweg de voorkeur.
En dan heb je nog de juiste app nodig. Heb je een iPad, dan gebruik je vermoedelijk iBooks. Voor Android-tablets is de juiste app beslist EBookDroid. Dit juweel leest niet alleen traditionele e-bookformaten zoals epub of mobi maar ook bestanden die doorgaans meer beeld of andere opmaakelementen bevatten zoals pdf, djvu of het voor strips populaire cbr- of cbz-formaat. De app houdt van elk boek bij waar je gebleven bent, laat je bladwijzers bewaren en notities maken, kan boeken doorzoeken en is uitgebreid configureerbaar. Puur leesplezier!
Tip 11: Android-verkenner
Geschikt voor: Android
Wie met iOS werkt heeft tot versie 11 moeten wachten op een standaard-onderdeel voor bestandsbeheer. Op dat gebied hebben gebruikers van Android altijd veel meer vrijheid gehad, maar wat heb je aan vrijheid zonder de juiste gereedschappen om er optimaal gebruik van te kunnen maken? Met Total Commander – file manager voor Android heb je die gereedschappen. Deze app kan heel veel dingen die zijn grote Windows-broer ook kan. Total Commander is een bestandsbeheerder met twee vensters zodat je twee mappen tegelijk open kunt hebben en dus is het kopiëren, verplaatsen en wissen van bestanden met deze app een eitje. Allerlei ingebouwde bestandsviewers vergemakkelijken het leven nog meer en als dat nog niet genoeg is zijn er ook nog plug-ins waarmee je bijvoorbeeld ftp-locaties kunt openen of bestanden van je lokale netwerk kunt benaderen. Het aardige van Total Commander is dat het ook nog eens op de meeste versies van Android werkt.
Tip 12: Alles over websites
Geschikt voor: Firefox
Het web zit vol handige tools voor het analyseren van websites, maar het benaderen ervan is altijd een hoop gedoe. Je moet doorgaans naar de site met de tool om daar vervolgens de te analyseren url op te geven. Dat kan een stuk makkelijker, tenminste wanneer je Firefox gebruikt. De fantastische add-on Flagfox geeft namelijk rechtstreeks en vanuit elke site toegang tot een schat aan handig gereedschap.
Om te beginnen toont een vlaggetje in de adresbalk je waar de server zich bevindt, iets dat soms tot verrassende inzichten kan leiden. Zo ontdekten wij dat de officiële website van de Chinese regering in … Amerika wordt gehost! Rechtsklikken we op dat vlaggetje, dan zie je de andere mogelijkheden die Flagfox biedt, waaronder het bekijken van de exacte locatie met Geotool, het opvragen van informatie over een site in
WolframAlpha en het weergeven van veiligheidsdata op
Virustotal. Achter
More gaat nog veel meer schuil. Zo kunnen we van daaruit een pagina laten vertalen met
Google Translate (handig want ons Chinees is wat roestig), naar betrouwbaarheid vragen bij
WoT, url’s inkorten met
Tiny URL en nog meer veiligheidsgegevens achterhalen met
Mozilla Security Observatory. Via
More / Opties kun je bovendien precies samenstellen welke set tools je in het menu wilt zien. Een must voor elke fanatieke websurfer!
Gevaarlijk?
Bij sommige freeware kun je een enge waarschuwing van je beveiligingsprogramma verwachten. Laat je niet afschrikken, maar lees goed wat er aan de hand is en of je dit logisch vindt. Programma’s maken bijvoorbeeld verbinding met internet. Deze actie kan al een reactie uitlokken bij je beveiliger. Ook voor software die relatief nieuw is of wordt aangeduid als ‘zeldzaam’ kan je beveiliger een waarschuwing geven. Vertrouw je de download? Laat het programma dan uitvoeren. Voel je twijfel? Laat je download onderzoeken door www.virustotal.com, dat doen wij ook. Deze dienst controleert je programma met meer dan vijftig beveiligingsprogramma’s. Zo zie je snel of je te maken hebt met een risico, of met een overijverig beveiligingsprogramma.
Niet te snel klikken
We zien het helaas te vaak en het zou verboden moeten worden: installatieprocedures die extra programma’s bundelen en zomaar aanpassingen doen. Je probeert een programma uit en voor je het weet is de homepage van je browser aangepast en ben je een aantal ongewenste programma’s rijker. Deze handelswijze heet in de volksmond ‘achterbaks’, maar de nette aanduiding is ‘potentially unwanted program’ (pup). Steeds meer beveiligingsprogramma’s letten hierop als je iets probeert te installeren. Wij gebruiken Unchecky om ‘verkeerde vinkjes’ op te merken. Je kunt de extra’s ook zelf voorkomen. Download een programma bijvoorbeeld alleen via de website van de makers. Kies altijd voor de geavanceerde of aangepaste installatie. Zo kun je goed nakijken welke opties er actief zijn. Verwijder de vinkjes bij aanpassingen/programma’s die je als ongewenst beschouwt of keur de aanpassing op een andere manier af.
ASUS
A32-K53 A42-K53 voor ASUS A43 A53 K43 K53 X43 serie Li-ion 5200mah 10.8V
ACER
AP13J4K voor Acer Chromebook C720 C720P C740 Li-ion 3920mAh/45Wh 11.4V
AKOYA
A41-B34 A32-B34voor Medion Akoya S4213 S4216 S4613 E6237 P6647 P6643 Li-ion 2600mAh 14.4V
DELL
JWPHF R795Xvoor DELL XPS L401x L501x L701x serie Li-ion 56WH/ 6Cell 11.1V
CLEVO
P150HMBAT-8 6-87-X710S-4271 voor Clevo P170HM P170 li-ion 5200mAh 14.8V
235W PW116 R224M H235P-00 laptop adapter voor Dell Optiplex 760 780 SFF Power Supply
