Reken af met een spontaan inschakelende Windows-pc

Sinds Windows 10 is er iets spookachtigs gaande met diverse computers: ze schakelen soms spontaan in. Het maakt daarbij niet uit of het een laptop of een desktop-pc is.
Het blijft een rare gewaarwording waar we hier zelf ook al eens tegenaan liepen. Je zet een computer uit (maar dan ook écht uit en niet in de slaapstand of iets dergelijks). Je loopt weg en gaat wat anders doen. Kom je terug, staat die computer ineens weer aan! Zonder dat er iemand in de buurt is geweest. Nu kan het zijn dat je een geestige huisgeest in huis hebt, maar omdat dit verschijnsel vooral met de komst van Windows 10 breder bekend is geworden moet de oorzaak (meestal) toch elders gezocht worden. Een van de hoofdverdachten is zonder meer Snel opstarten.
Het idee achter deze truc is dat Windows bij het afsluiten een snapshot van het geheugen op de schijf schrijft. Bij de eerstvolgende start wordt die snapshot geladen en hoeven allerlei processen en services niet opnieuw gestart te worden. Het is echter ietwat schone schijn allemaal. Ja: je wint (mogelijk) wat opstarttijd, al zal je daar bij een SSD nauwelijks iets van merken. Staat tegenover dat het afsluiten langer duurt. Lood om oud ijzer dus. Veel erger is dat de functie op lang niet alle computers goed werkt. Soms sluit een systeem gewoon niet af. Met name bij laptops vervelend, want vaak zijn wel alle indicatielampjes en dergelijke al uitgeschakeld. Alleen je oor op het apparaat leggen helpt: je hoort dan nog zachtjes een fan zoemen of een harde schijf draaien.

Gevaarlijk

Niet alleen is het erg ongezond om zo'n nagenoeg ongemerkt niet echt uitgeschakelde laptop in je tas te stoppen; het gevaar op oververhitting en daardoor beschadigde onderdelen is immers groot vanwege het gebrek aan ventilatie. In een extreem scenario zou er zelfs brand kunnen ontstaan. Je moet er niet aan denken als zoiets in het bagagerek van een vliegtuig hoog in de lucht gebeurt. Kortom: zet voor je eigen gemoedsrust dat snelle opstarten maar uit. Dat gaat zo. Klik in het menu Start op Instellingen. Klik in het geopende venster op Systeem en dan links op Energiebeheer en slaapstand. Klik vervolgens rechts op Extra energie-instellingen. In weer een nieuw venster klik je op Het gedrag van de aan/uit-knoppen bepalen. Inderdaad volkomen onlogisch en het is dan ook vreemd dat Microsoft zo'n belangrijke functie op zo'n rare plek heeft verstopt, en ook nog eens standaard aan heeft staan.
Het wordt nog gekker: in eerste instantie kan je de optie waar het om gaat niet eens wijzigen. Daarvoor dient eerst op de link Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn geklikt te worden. Pas nu kun je de optie Snel opstarten inschakelen (aanbevolen) uit zetten. Klik tot slot op Wijzigingen opslaan. Wat je als eerste van dit uitzetten merkt is dat de eerstvolgende keer afsluiten van je systeem sneller gaat. En ook dat het mogelijk niet meer blijft hangen in een soort van twilight-zone tussen uitzetten en echt uitgaan. Last but not least voorkomt het ook het spontaan weer inschakelen van je computer. Een toch wel prettige gedachte, zeker voor reizigers.

Magic packets

We zijn er nog niet helemaal wat 'spontaan' inschakelende computers betreft. Er is namelijk ook nog zoiets als een magic packet. Dit is een netwerkpakketje met een specifieke code waarmee een computer op afstand ingeschakeld kan worden door bijvoorbeeld een systeembeheerder. Mits de detectie van en daarop volgende actie is toegestaan in de driversettings van je netwerkkaart.
Je raadt het al: In Windows 10 staat dit standaard aan. Uitschakelen doe je door via een rechter muisklik op de Startknop naar Apparaatbeheer te gaan. Klik in het geopende venster op het plusje voor Netwerkadapters. Klik dan met de rechter muisknop op je netwerkkaart (NIC) en vervolgens in het geopende contextmenu op Eigenschappen. Klik in het venster Eigenschappen op de tab Geavanceerd en zoek in het lijstje onder Eigenschappen naar Wake on Magic Packet (of Ontwaken door Magic Packet). Zet de Waarde op Disabled of Uitgeschakeld en klik op OK. Open opnieuw de eigenschappen van de netwerkkaart en klik op de tab Energiebeheer. Zorg dat hier de optie Dit apparaat mag de computer uit de slaapstand halen is uitgeschakeld. Daarmee voorkom je een midden in de nacht ontwakende pc die bijvoorbeeld spontaan gaat staan updaten zonder dat jij daar enige controle over hebt of kunt ingrijpen als het misgaat. Klik ter afsluiting op OK.
Overigens: doorloop deze procedure voor zowel de ethernet- als wifi-adapter. Vanaf nu ben jij weer de baas over het in- en uitschakelgedrag van je systeem. Controleer de instellingen zo af en toe (ook Snel opstarten), ze willen na een update en zeker een upgrade van Windows nogal eens terugspringen naar de standaardwaarden.

ACDP-100D01 laptop adapter voor Sony Vaio PCGA AC19V4 ACDP-100D01
BOSE 063404  voor BOSE SOUNDLINK Mini I serie Li-ion 2230mAH/17Wh 7.4V
45N0293 45N0294 laptop adapter voor Lenovo ADLX45NLC3/36200246 45W AC Adapter Charger IdeaPad Yoga 11
BOSE 404600  voor Bose SOUNDLINK I II III Li-ion 2300mah 11.1V/12.4v
ACER AC14B13J  voor Acer Aspire AC14B13J ES1-131 ES1-331 ES1-512 ES1-520 ES1-521 Li-ion 36Wh/3220mAh/3090mAh 11.4v
ADS-40FSG-19 laptop adapter voor LG E1948S E2242C E2249 E1948 PC