Zo maak je Windows 10 slanker

Van bepaalde gebieden binnen het bestandssysteem kun je maar beter afblijven - vooral de bestanden in de map C:\Windows (of %windir%) - maar dat betekent niet dat handige Windows-admins en slimme gebruikers niet op bepaalde plekken kunnen snoeien in overbodige of achterhaalde bestanden. Je hebt simpelweg de juiste tools nodig en in dit artikel behandel ik twee heel handige.

Verouderde bestanden

Net als de meeste Windows-admins houd ik schijfgebruik op de systeempartitie nauwkeurig in de gaten. Tijdens mijn laatste rondje ruimtecontroles, zag ik dat een van mijn Windows-machines een veel grotere map %Wndir%\Installer had dan andere pc's. Als ik zeg 'veel grotere' dan heb ik het over 36,5 GB vergeleken met ongeveer 1 á 2 GB op de zeven andere Windows 10-machines die ik beheer.
Ik vroeg me af hoe dit kon gebeuren, dus ik deed wat onderzoek. In deze map slaat Windows installatiebestanden (msi's) en patches (msp's) op voor applicaties. Deze programma's bouwen veel Windows-utilities en -features in. Deze bestanden worden daar geparkeerd, omdat ze gebruikt kunnen worden bij het updaten, patchen of verwijderen in de toekomst.
Daarom wordt afgeraden om bestanden in deze map te verwijderen, want je weet maar nooit wanneer je ze weer nodig hebt. Het loopt regelmatig slecht af voor mensen die dat wel doen, want lukraak bestanden verwijderen kan ervoor zorgen dat het OS niet meer functioneert.

Handmatig uitpluizen?

Maar als het OS vaker is gepatcht, raken deze installatiebestanden verouderd of wordt er zelfs helemaal niet meer naar verwezen. Deze kunnen grote delen van je schijf onnodig bezetten. Maar om te achterhalen wat je kunt verwijderen, zou je door het manifest van bestanden in de Installer-directory moeten pluizen om te zien welke verwijzen naar actuele, gebruikte applicaties. Wat er dan overblijft zijn achtergelaten bestanden, oude bestanden van applicaties waarvan nieuwere versies zijn en overbodige installatie- en patchbestanden.
Ik besefte opeens dat de machine met de enorme Installer-map de enige is die niet is voorzien van een schone installatie, maar een upgrade heeft gehad van Windows 7 naar 8 en van 8.1 naar Windows 10. De map kon daarom uitgroeien tot de grote kluwen data die het nu was. Het verklaart ook waarom de datum van sommige bestanden in de map nog 2013 vermeldden.

PatchCleaner

Ik vroeg aan de community op TenForums.com wat ik met dit bestandsoverschot kon doen. Iemand raadde me PatchCleaner van het Australische softwarebedrijf homdev aan. Nadat ik dat draaide op de pc met de enorme map, ging die van 36,5 GB naar 6,4 GB. Dat is dus een besparing van meer dan 30 gigabyte, wat voor mij een verkleining is die zeker de moeite waard is.
PatchCleaner is ontzettend conservatief in zijn aanpak om bestanden op te ruimen. In plaats van ze meteen te wissen (wat kan als je de optie 'Delete' gebruikt) raadt het aan om 'Move' te gebruiken, wat bestanden naar een andere map brengt. Als er vervolgens iets niet meer functioneert, kun je de benodigde bestanden terugplaatsen zonder ellende. Ik heb overigens niet voor die optie gekozen, omdat ik drie jaar maandelijkse back-ups heb staan voor als er iets misgaat.
Het is een geweldige en heel simpele utility. Als de directory groter wordt/is dan 5GB, is het een handige tool om even te draaien op je besturingssysteem.

Schijfopruiming

Er zijn nu al een heleboel cumulatieve updates uitgekomen sinds de Anniversary Update van augustus. Ik zie nu al negen updates: vier in augustus, drie in september en twee in oktober. Dat betekent dat er nieuwe elementen zijn in de standaardtool Schijfopruiming (cleanmgr.exe) in het onderdeel 'Systeembestanden opschonen' en daaronder 'Windows Update opschonen'.
De ruimtebesparing is hier over het algemeen niet zo dramatisch, maar ze hadden dan ook minder tijd om op te hopen. Je hoeft hier alleen maar het vakje bij 'Windows Update opschonen' aan te vinken om overschotten van de laatste updates te verwijderen. Dit moet waarschijnlijk een maandelijks ritueel zijn, gezien de grootte van de huidige maandelijkse cumulatieve updates.
Een waarschuwing: ook als er niet eens zoveel plek wordt ingenomen, kan het Schijfopruiming wat tijd kosten om alle bestanden te vinden. Dat komt doordat sommige bestanden verwijzen naar meerdere locaties op de schijf en voorzichtig ontward moeten worden door de tool. Mijn schijfopruimingsactie duurde bijvoorbeeld tien minuten.
Een schoon Windows is een blij Windows. Mocht je meer willen verwijderen van wat niet meer nodig is, we hebben een aantal artikelen geschreven over overbodige ruimte die wordt opgeslokt door Windows-onderdelen.