Zo koop je een goedkope laptop: een stappengids

Een laptop op een budget kopen is een kunst. Wij loodsen je doorheen het proces met enkele essentiële tips voor de aanschaf van een toestel dat minder dan 500 euro kost.
Een goedkope laptop hoeft geen slechte computer te zijn. Zelfs voor minder dan 500 euro kan je een redelijk krachtige laptop kopen, als je tenminste goed oplet. De eerste afweging die je moet maken bij de aanschaf van een goedkoop systeem is echter of je wel een krachtig toestel nodig hebt. Onder de mythische 500 euro-prijsgrens zijn er twee opties: ofwel koop je een logge en vaak niet al te mooie laptop met relatief stevige hardware en Windows 10, ofwel koop je een mooie laptop met kilo’s autonomie maar zonder Windows. Alles begint bij de keuze tussen Chrome OS of Windows 10.

Vraag 1: Chrome OS of Windows 10?

Mailen, surfen, typen, de occasionele bewerking van een spreadsheet en het streamen van video en muziek: is dat een opsomming van wat jij plant te doen met je nieuwe laptop, dan is er geen reden om te investeren in een Windowstoestel.
Chromebooks met Googles Chrome OS-besturingssysteem zijn minder veelzijdig dan hun Windows 10-concurrenten. Chrome OS is in essentie de Chrome-browser op steroïden. De dingen zijn gemaakt om in tandem met een internetverbinding te functioneren en vertrouwen dus sterk op de cloud. Voor een thuistoestel zal dat niet echt een probleem zijn. Valt het internet toch weg, dan werkt een Chromebook dezer dagen net zo goed offline.

Appwinkel

Chrome OS werkt met apps naar analogie met de Play Store voor Android of extensies in de Chrome-browser. Het app-aanbod is redelijk beperkt maar de essentie is aanwezig. Je kan bijvoorbeeld aan de slag met Googles kantoorpakket met apps als Docs en Sheets, je favoriete muziekstreamingdienst werkt gewoon via de browser en ook videostreaming via bijvoorbeeld Netflix lukt perfect.
Je kan ook offline aan je bestanden. Een Chromebook heeft net als Windows een soort verkenner en krijgt doorgaans een ingebouwde mediaspeler mee. Zo kan je films of mp3-bestanden afspelen vanop het interne geheugen of een externe schijf. Wie Windows gewoon is, hoeft Chrome OS niet te vrezen: Googles besturingssysteem is over de ganse lijn eenvoudiger.
Bijkomend voordeel: het besturingssysteem is erg licht. Het gebruikt met andere woorden heel weinig computerkracht, waardoor Chromebooks geen straffe hardware moeten hebben. Doordat de ingewanden van de computers vrij goedkoop zijn, kunnen fabrikanten hun stempel drukken op de behuizing. Voor minder dan 500 euro koop je Chromebooks met een metalen chassis, fantastisch toetsenbord en bloedmooi aanraakscherm. We denken aan de Acer CB5-32T, die een full HD-aanraakscherm heeft, vergezeld van 64 GB aan opslag. Het geheel zit verpakt in een sterk en slank metalen chassis voorzien van een heel aangenaam toetsenbord. Een gelijkaardige laptop met Windows en bijhorende hardware kost al snel 800 euro of meer.

Android op Chrome OS

Val je in de categorie van de lichte gebruiker, dan is Chrome OS een absolute aanrader. Op een krap budget kan je spectaculair mooie toestellen op de kop tikken. Bovendien ondersteunen alle nieuwe Chromebooks vanaf dit jaar Android-apps. Die applicaties draaien net als klassieke programma’s in hun eigen venster op de laptop zodat de functionaliteit van je Chromebook plots verdubbeld en het verschil in mogelijkheden met een Windowslaptop verwaarloosbaar wordt.

Toch Windows?

Wanneer kies je dan beter voor Windows? Zodra je meer dan af en toe met een kantoorsuite zoals Office wil werken of je graag van Windowsspecifieke programma’s of tooltjes gebruik maakt, is er geen andere keuze. Ook wie lokaal heel wat bestanden wil beheren is beter af met Windows. De focus van Chrome OS blijft op de cloud zodat Chromebooks vaak maar 32 GB of 64 GB aan opslagruimte hebben. Zelfs een goedkope Windowslaptop biedt je al snel 128 GB aan opslag. Bovendien is de bestandsverkenner van Windows veel uitgebreider en kan je met veel meer verschillende bestanden om.
Heb je een flinke lokale multimediabibliotheek, houd je het ook beter op Windows. Het besturingssysteem van Microsoft is flexibeler wanneer het op de verschillende audio- en videocodecs aan komt.
Beide besturingssystemen hebben hun sterktes en zwaktes. Het is vooral belangrijk dat je Chrome OS niet zomaar afschrijft. Anders laat je misschien een parel van een laptop links liggen.

Vraag 2: AMD of Intel?

Voor een Windowslaptop is de hardware van levensbelang. Momenteel is Intel de absolute kampioen in processorland. Bij duurdere laptops heb je eigenlijk maar één keuze: een Intel Core-processor. In het budgetsegment speelt concurrent AMD nog wel mee. Je vindt de chips van Advanced Micro Devices in tal van erg scherp geprijsde laptops.
AMD-chips zijn een stuk minder geavanceerd dan hun Intelconcurrenten. Ze zijn iets trager en zijn minder efficiënt. Dat valt erg op bij heel licht gebruik, waar een AMD-computer niet in staat is even zuinig te werken als zijn Intel-equivalent. Ondanks die nadelen is AMD-hardware nog krachtig genoeg om Windows 10 vlot te draaien. De hardware is goedkoper, waardoor de fabrikanten AMD-computers kunnen uitrusten met interessantere hardware. Zo zal je zelfs onder de prijsgrens van 500 euro computers vinden met 8 GB aan RAM en een SSD van 256 GB, wat toch uitzonderlijk is. Denk bijvoorbeeld aan de Acer Aspire ES 15. Die kost 499 euro in de winkel.

Boeiende combinaties

Kiest de fabrikant toch voor het minimum, zijnde een 128 GB SSD en 4 GB aan RAM, dan is de laptop erg scherp geprijsd. De HP 15 BA052NB met die specificaties heeft een adviesprijs van amper 449 euro en vinden we online voor nog minder geld. Lenovo slaagt er dan weer in een Yoga-laptop met aanraakscherm in de rekken te leggen voor slechts 499 euro met dank aan de AMD-chip: de Yoga 510-14AST.
Chips als de AMD A6-7310 die in bovenstaande HP zit vertegenwoordigen volgens ons het absolute minimum aan rekenkracht voor een Windowslaptop. Nog zuinigere chips brengen de hardware meer op tabletniveau. Windows en de bijhorende programma’s zullen dan net niet vlot genoeg werken. Een laptop zoals de ES 15 of de HP 15 is geen krachtpatser. De hardware ondersteunt weinig meer dan licht gebruik waarvoor een Chromebook zou volstaan, met de bijkomende extra multimedia- en kantoormogelijkheden.

Realisme

Wees realistisch als je een goedkope laptop wil kopen: Windows 10 zelf zal je niet tegenhouden wanneer je zware spreadsheets wil openen of stevige programma’s wil installeren, maar de hardware dient er niet voor en dat zal je meteen merken. Heb je toch iets meer pk’s nodig, dan lonkt Intel.
In deze prijsklasse is de Core i3-processor koning. Onderschat dat beestje niet: een Core i3 is net als een Core i5 een dualcoreprocessor met multi-threading en 3 MB cache. De processor heeft geen turbokloksnelheid en kan dus geen korte sprintjes trekken, maar is verder vrijwel even krachtig. Kijk hieronder naar de Cinebench R 15-score van een Core i5-6200U tegenover een Core i3-6100U: het verschil is echt niet zo groot.
In combinatie met 4 GB aan RAM en een SSD van 128 GB koop je een bijzonder capabel systeem. Voor de meeste thuisgebruikers volstaat die hardware. Een toestel zoals Acers Aspire E 15 (adviesprijs 499 euro) met bovenstaande hardware is nauwelijks minder krachtig dan een veel duurder systeem met Core i5 en 8 GB aan RAM.
Wanneer je intens wil multitasken of graag tientallen tabbladen opent in Chrome, zal je misschien voelen dat iets meer RAM-geheugen kan helpen, maar over het algemeen koop je hier een krachtige machine. Zwaardere spreadsheets, fotobewerking of lichte videobewerking, lichte computerspellen: ze zullen allemaal werken op het goedkope laptop. Er is natuurlijk een reden dat veel laptops wel duurder zijn dan 500 euro: de behuizing voor je Core i3-laptop zal verre van sexy zijn en ook van de autonomie zal je niet snel onder de indruk zijn.

Vraag 3: SSD of HDD?

SSD. Er is vandaag geen geldige reden om een computer te kopen zonder SSD als systeemschijf. Een harde schijf dient voor massa-opslag en back-ups, niet voor de installatie van een besturingssysteem. Laat je niet misleiden door de hogere capaciteit van harde schijven: bovenstaande hardware gecombineerd met een HDD staat garant voor een frustrerend traag systeem. Heb je een iets oudere computer met een klassieke harde schijf in? Overweeg dan zeker om de HDD te vervangen door een SSD, dat is goedkoper dan de aanschaf van een nieuwe laptop en zal wonderen doen voor de prestaties.

Vraag 4: HD Ready of Full HD?

AMD-computers in de -500 euro-prijsklasse zijn meestal voorzien van een HD Ready-scherm (1.366 x 768 pixels). HD Ready volstaat in principe. Uiteraard is alles scherp genoeg, maar het scherm van een HD Ready-systeem ziet er snel erg benauwd uit. In vergelijking met een full HD-scherm (1.920 x 1.080) vind je minder pixels terug op dezelfde schermoppervlakte. De pixels zijn dus groter. Bijgevolg neemt een dialoogvenster of een pictogram meer plaats in beslag op het scherm, en kan een laptop met een 15 inch HD Ready-display minder informatie weergeven dan een exemplaar met een Full HD-scherm.
Full HD is zeldzaam in deze prijsklasse, tenzij je voor een Chromebook kiest. Omwille van de eerder besproken lichtere hardware hebben fabrikanten budget over om vaak erg mooie en scherpe displays in hun toestellen te stoppen. AMD-chips hebben het dan weer moeilijker met het aandrijven van een hogere resolutie waardoor de meeste AMD-laptops meer RAM of een grotere SSD hebben, maar geen hogere resolutie.
Idealiter vind je een Core i3-laptop met een full HD-scherm. Dergelijke goedkope laptops zijn dun gezaaid. De reeds aangehaalde Acer Aspire E 15 combineert als één van de enige goedkope laptops van dit moment de straffe hardware met een full HD-scherm. Full HD werkt een stuk fijner, maar de realiteit is dat je in deze prijsklasse meestal nog voor HD Ready moet kiezen.
Ook de schermtechnologie is relevant. Alle Windowslaptops aan dit prijspunt hebben een scherm met zogenaamde TN-technologie. TN-schermen hebben geen goede kijkhoeken: kleuren vervormen en licht verdwijnt wanneer je vanuit een scherpe hoek naar het display kijkt. IPS-technologie is superieur en kost daarom meer geld. Er bestaan laptops met full HD IPS-schermen die minder dan 500 euro kosten. Je raadt het al: het zijn opnieuw Chromebooks.

Vraag 5: is 128 GB aan opslagruimte genoeg?

Dat hangt er natuurlijk vanaf. 128 GB is toegegeven niet zo veel. Met 256 GB heb je meer ademruimte. Laptops met AMD-chips lonken in dit geval. Toch mag je 128 GB niet onderschatten. Met Windows en andere essentiële software geïnstalleerd heb je nog een 100-tal gigabytes over voor muziek en video; daar komen de meeste gebruikers al een heel eind mee. Twijfel je toch, houd dan in je achterhoofd dat een externe harde schijf met een capaciteit van één terabyte dezer dagen minder dan 80 euro kost.

Conclusie

Koop je een dure laptop, dan kan je weinig verkeerd doen. Een toestel van 1.000 euro of meer is in de regel mooi, sterk, licht en krachtig genoeg om iedereen te bevallen. Een goedkope laptop kiezen vereist veel meer kennis van zake. Weeg af, sluit compromissen en wees vooral realistisch in je verwachtingen. Er is een reden dat een goedkope Windowslaptop goedkoop is: ze presteren niet op het niveau van een toestel met een Core i7, hun schermen zijn vaak minder mooi, de laptops zijn zwaarder en hun autonomie is minder.
Denk na over wat je wil: hoe minder computerpk’s je nodig hebt, hoe beter je laptop verder kan zijn. Er is dan meer marge voor extra opslagruimte, een lager gewicht of een mooier design. Denk er aan dat je heel mooie Chromebooks kan kopen voor weinig geld, maar onderschat ook de capaciteiten van een Windowslaptop met de juiste hardware niet. Zelfs AMD heeft in deze prijsklasse zijn voordelen.